Śluza, oprócz ochrony Żuław Gdańskich przed wielką wodą Wisły, ma zapewnić swobodne przepływanie statków. Oddana do użytku w 1895 r. śluza Północna jest niezwykle interesującym obiektem hydrotechnicznym. Od 1992 r. stanowi ciekawy obiekt historyczny i punkt widokowy na nową śluzę Południową, most zwodzony i żeglujące tą drogą jednostki pływające. Śluza Przegalina Południowa jest obecnie jedynym stopniem na drodze wodnej Wisły Gdańskiej.

Jest to jeden z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w polskiej strefie przybrzeżnej - miejsce, gdzie w sposób naturalny żyją bałtyckie foki. Rezerwat został utworzony w 1991 r. celem ochrony kolonii lęgowych rybitw, ptaków siewkowatych i blaszkodziobych. Można tam spotkać blisko 300 gatunków roślin oraz blisko 120 gatunków ptaków wędrownych w tym migrujących z Syberii biegusów zmiennych. Świetne warunki do żerowania znajdują tu różne gatunki mew, ostrygojady, kormorany, łabędzie, biegus rdzawy, sieweczki rzeczne i obrożne, kaczki lodówki, gągoł i czernica oraz rybitwa czubata i popielata (ujście Wisły jest dla niej jedynym w Polsce stanowiskiem lęgowym). Występuje tu największa w Europie koncentracja mewy małej. W sezonie wiosenno-letnim na terenie rezerwatu funkcjonuje obóz ornitologiczny Grupy Badawczej Ptaków Wodnych Kuling. Spacer objętą ich patronatem ścieżką dydaktyczną i możliwość obserwacji natury to gwarancja ciekawej wyprawy. Do rezerwatu można dojść plażą lub z portu w Świbnie, gdzie znajduje się parking dla zmotoryzowanych, idąc wzdłuż Wisły.

Wisła Śmiała powstała w 1840 r., gdy w wyniku zatoru lodowego Wisła przerwała wydmy i znalazła nowe ujście do morza. Nazwę nowemu ujściu rzeki nadał Wincenty Pol. Miejsce można podziwiać z kamiennej grobli, która oddziela rzekę od jeziora Ptasi Raj. Groblą można dotrzeć do falochronu i plaży położonej niedaleko ujścia.

W 1292 r. klasztor cystersów pelplińskich otrzymał od księcia Mściwoja II qui Worla muncupator. Z dwóch miejsc wzmiankowanych w dokumencie potwierdzającym to nadanie, Worla utożsamiane jest z dzisiejszymi Orlinkami.Nazwa miejscowości została utworzona od nazwy rzeki Wąskiej. Sama rzeka jest łączona z ciekiem naniesionym na mapy z XVII i XVIII wieku. Miała swój początek przy wale przeciwpowodziowym ciągnącym się nieopodal Drewnicy i Mikoszewa i łączyła się z Wisłą na wysokości Sobieszewa.W ciągu lat zmieniała się nazwa wsi: około 1400 - Wurle, 1623 - Worle, 1626-1945 - Wordel. Obecna nazwa Orlinki weszła w użycie po II wojnie światowej.Dwucentrowy układ architektoniczny miał swój początek w 1761 roku. Wieś posiadała w tym czasie karczmę i kilka chat zbudowanych w pewnej odległości od szosy, która biegła skrajem lasu. Karczma funkcjonowała jeszcze w okresie wojny światowej, stała przy głównej drodze, dzisiaj ul. Turystycznej.Osada nie mając dostępu do wody nie rozwijała się; W XIX wieku miała niewielką ilość zagród bezwładnie rozrzuconych po terenie. Na południowej stronie traktu posiadały one znaczne rozmiary, co świadczyło o zamożności gospodarzy, po północnej były natomiast niewielkie, składające się niejednokrotnie z jednego budynku.W okresie istnienia Wolnego Miasta Gdańska, w końcowych latach trzydziestych, zbudowane zostały na wzniesieniach wydmowych, nieopodal Zatoki Gdańskiej, budynki letniej siedziby gauleitera Alberta Forstera, szefa NSDAP na teren wolnego miasta. Aktualnie czekają na wpis do rejestru zabytków.
Tekst w oparciu o książkę Waldemara Nocnego "Wyspa Sobieszewska", Gdańsk 2008.
foto: autor niznany

we wschodniej części wyspy - zapewnia komunikację ze stałym lądem od strony Stegny i Krynicy Morskiej. Niby nic wielkiego, ale jest sympatycznym urozmaiceniem wycieczki - szczególnie dla dzieci. A romantyczna para oparta o burtę promu także nie jest rzadkością.

31 marca 1895 r. o godz. 15:45 Wisła popłynęła do Zatoki Gdańskiej nowym ujściem. Ogromna inwestycja, śmiały projekt, solidność wykonania - w efekcie nowe ujście rzeki Wisły. Powstał kanał o długości 7 km, szerokości 250-400 m, otoczony wysokimi na 10 m wałami. 3 metry pod dnem przekopu ułożono materace z faszyny, obciążono je ogromną ilością kamieni dostarczonych z wyspy Bornholm i Prus Wschodnich. To seria powodzi, które wyrządziły Żuławom dotkliwe straty, była przyczyną podjęcia tego niezwykłego wyzwania. Piaszczyste łachy u ujścia Wisły upodobały sobie foki szare, których duże grupy można podziwiać z plaży. W Świbnie znajdują się port rybacki, placówka ratownictwa SAR i stacja badawcza IMGW

Wzdłuż wyspy prowadzi zielony, międzynarodowy Szlak Nadmorski E-9. Ten fragment ma długość około 10 kilometrów. Jest także wytyczony specjalny szlak dla rowerzystów. Jest także wytyczony specjalny szlak dla rowerzystów. Trasa oznaczona kolorem niebieskim ukłożona jest w pętlę o długości około 24 kilometrów.

Powstała w 1622 roku. Niegdyś składała się z dużych bauerskich zagród. Układ osady oparty był na wale wiślanym i drodze na nim biegnącej, od której odgałęziały się inne, przy których zakładano posiadłości rolnicze (czasami o znacznych wielkościach). Na mapie z XVI wieku oznaczono ten teren jako posiadłości "szlachetnego radcy Weyde". Na mapie P. Krügera z 1634 roku podano nazwę Sobieszewskiej Pastwy jako Ratsweyde. W tym czasie posiadała już pięć zagród. Obok wykreślonych posesji umieszczono napis: Tu mieszkają Holendrzy. W 1819 roku Sobieszewska Pastwa liczyła 10 domów z 104 mieszkańcami. Ziemia, którą uprawiano, liczyła 222,5 ha. W 1950 r. mieszkało 68 osób w 11 gospodarstwach.
Tekst w oparciu o książkę Waldemara Nocnego "Wyspa Sobieszewska", Gdańsk 2008.
foto: autor niznany

Pojawił się w wykazie czynszów na początku XV wieku jako wieś Krimsdorff z czterema pustymi ogrodami. Nazwę można wiązać ze słowem Krone - czyli korona lub wieniec. Tak więc ją spolszczono po II wojnie światowej.Według księgi czynszów komturstwa gdańskiego w Wieńcu znajdowały się cztery ogrody obciążone czynszem pieniężnym, ale były one puste. Znajdował się w Wieńcu znaczny folwark, dwór z parkiem i dwoma stawami. Na północ od niego, przy głównym trakcie, funkcjonowała karczma.W 1819 roku wieś liczyła 171 ludzi i 23 domy. Na wale, naprzeciwko Wieńca, znajdowała się już w roku 1676 karczma Niedźwiedzia (Bärenkrug) a przy wale należące do Wieńca osiedle posiadające mniej więcej 20 domów, nazywane Kronhöfer Freiheit. W roku 1840, po przerwaniu mierzei w Neufähr, zerwany został wał obok osady, a w ciągu najbliższych lat uległo zniszczeniu i same osiedle.
Tekst w oparciu o książkę Waldemara Nocnego "Wyspa Sobieszewska", Gdańsk 2008.
foto: autor niznany

Leży nad obecnym Przekopem Wisły. Tereny przez nie zajmowane określano w 1552 roku jako opustoszałe nieużytki. Podobnie jak inne obszary w niedalekiej odległości od Gdańska, oddano je w dzierżawę bogatym mieszczanom, m. in. w 1503 i 1563 r. W przywileju wydanym z tej okazji wspomniano o "starym wale wiślanym", zobowiązując nowego użytkownika wsi do jego uszanowania.Na szczegółowej mapie z 1600 roku oznaczone jest Świbno, a także odgałęzienie Wisły nazywane Fenetsche Lauf, krótki odpływ przebiegający obok Przegaliny. Na początku XX wieku był jeszcze widoczny jego ówczesny kształt. Podawana w dokumentach nazwa Schiewenhorst, zapisywana w 1614 r. jako Schiefe Horst, tłumaczy się - Skośny Gaj albo Skośna Kępa.Domy stawiano po obu stronach traktu wiodącego na wschód. Działała tam karczma, kuźnia, dwie piekarnie i buda kramarza. Spis z 1886 r. mówił o 17 domach i 271 mieszkańcach. Powierzchnia gruntów uprawianych przez wieś wynosiła 243 ha. Wyróżniały się dwie duże zagrody bauerskie. Podobnie jak pobliskie Sobieszewo, w XIX wieku również Świbno przejmować zaczęło funkcje rekreacyjne. Nad morzem urządzono kąpielisko.Podjęcie budowy przekopu Wisły stało się dla tej osady zdarzeniem przełomowym. Między miejscowościami Świbno i Mikoszewo powstała szeroka rzeka, również długie i solidne wały, port rybacki w Świbnie, zmienił się też układ przestrzenny miejscowości. Na wale ulokowano kolonię świbnieńską złożoną z, drewnianych bądź murowanych, domów rybackich o zbliżonych formach, detalach i snycerce. W miejscu niewielkiego jeziora zbudowano port.Z Mikoszewem Świbno łączyło się trzema połączeniami promowymi, dwoma pasażerskimi i kolejowym. Na początku XX wieku doprowadzono kolej wąskotorową do Świbna, skąd część składu przewożono na drugi brzeg, by kontynuował swoją podróż do Stegny i Sztutowa. Naprzeciw wzniesień leśnych Świbna rozciąga się wysoka wydma Mikoszewa.Powstanie w tym miejscu nowego ujścia Wisły (1889-1895 r.) przyciągało wielu ludzi, doprowadzając do rozwoju miejscowości. W 1923 r. mieszkało tam już 574 osób. Znacząco rozwinęło się rybołówstwo. W 1931 r. zarejestrowanych było 131 rybaków. Po II wojnie światowej rybakami zostali polscy osadnicy zrzeszeni w Spółdzielni Rybackiej "Wyzwolenie".
Tekst w oparciu o książkę Waldemara Nocnego "Wyspa Sobieszewska", Gdańsk 2008.
foto: autor niznany